BURSA GELENEKLERİ,GÖRENEKLERİ,KIYAFETLERİ,TÖRELERİ

Geleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri

 
Geleneksel Bursa Kadın
KıyafetleriGeleneksel Bursa Kadın
Kıyafetleri

Türkiye'nin en gelişmiş illerinden biri olan Bursa'da geleneksel toplumsal yapı 1950'lerde tarımın makineleşmesi ve ulaşım olanaklarının artmasıyla canlanmıştır. 1960 larda sanayinin gelişimiyle birlikte toplumsal ve kültürel yaşam içerik yönünden zenginleşmiştir.
Bu süreçte geleneksel aile yapısı ortadan kalkmışGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri giyim-kuşam yerini tamamen çağdaş giysilere bırakmıştır. Yerel giysilere ancak çok uzak dag köylerinde rastlanabilmektedir. İlde giyim-kuşam Türkiye'nin tüm yörelerinde olduğu gibi gelir gruplarınaGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri toplumsal çevre Özelliklerine göre değişiklik göstermektedir. Giyim-kuşamın belirlenmesinde moda ve çalışma koşulları etkili olmaktadır.
Eski Bursa'da özellikle kadın giyimleriGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri kumaşları ve işlemeleriyle dikkat çekerdi. Bursa tezgahlarında dokunan ipeklerGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri bürümcüklerGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri kadifeler bu giysilere özellik katardı.
XVI. yy'ın ikinci yansından sonra Bursa kadifeleriGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri çatmaGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri seraser denilen altınlı kumaşlarGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri kemhalarGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri arşınGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri taftaGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri çuhaGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri keyfiyeGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri peştemaller oldukça yaygın ve ünlüydü. Padişah Sarayı ve erkanı bu kumaşların devamlı müşterileri idi.
Hali vakti yerinde olanlar ElmasiyeGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri AltıparmakGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri AltınolukGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri Geze adı verilen Humus ve Şam ipekli kumaşlarından elbiseler dikinirlerdi. Bu tarz elbiseler XVII. ve XVIII. yy'larda selimiye adı verilenGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri klaptanla karışık başka bir cins ipekli kumaştan yapılırdı.
Köy düğünlerinde (köy düğünü) ise geline ipekli oyalı gömlek ile bindallı denilenGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri üzeri sırma işlemeli kadife entari giydirilirdi. Durumu uygun olan bunun üzerine kürk giyerGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri gümüş fişeklikli kemer kuşanırdı.
XIX. yy'ın başlarında Bursa gelinlerinin çeyizlerinin zenginliği dikkat çeker. Hamam takımlarıGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri işlemeli oyalı başörtüleriGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri pullu hamam tülbentleriGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri ipekten yapılmış saatGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri mühürGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri tütün ve para keseleriGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri damada yerli bezden iç göyneklerGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri donlarGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri çevrelerGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri işlemeli uçkurlarGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri ipekli ipeksiz mendiller yapılırdı.
Gelin çeyizi on beş gün asılı dururGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri bu süre içersinde gelin her gün değişik bir elbise giyerdi. Bursa gelinleri bu elbiseleri çok iyi muhafaza etmek ve düğünlerdeGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri davetlerde giymek zorundaydılar.
Bursa dağ köylerinde hala giyilmekte olan geleneksel kadın kıyafetleri daha otantik özellik taşırlar.
Şalvar / Paçadon / Krepdöşin: "Üçetek"li bu giyim tarzındaGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri altta "paçadon-krepdöşin" adları verilen şalvar bulunmaktadır. Şalvar boyu ayak bileğine kadardır. Ağı çok düşük olmayan şalvarınGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri beli uçkurla toplanır. Yöre tezgahlarında dokunanGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri krem renkli ham ipek dokumadan yapılır. Ağ kısmında kare bir kumaş parçası ile şalvarın hareketi sağlanır. İpekten yapılanları gelin çeyizine konurGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri daha gündelik kullanımlar için pamuklu bez veya (Amerikan) kaput bezi tercih edilir. Paçalarında bilekten yukarıya doğru 25 cm. yüksekliğinde nakış olupGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri daha çok kırmızıGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri lacivert gibi renkler kullanılır. Bunlara "paçalık" denir. Türlü şenliklerdeGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri işli paçalıklar üçeteğin yan yırtmaçlarından görünür. Uçkurların uçlarında bitkisel motiflerle nakışlar olur.
Mintan / Göynek: Üstte teneGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri mintan (göynek) giyilir. GöynekGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri el tezgahlarında "el bezi" adı altında dokunan kumaşlardan yapılır. Kumaşların eni yaklaşık 40 cm.dir. Kumaş eninden dikim esnasında yararlanılır. Ön ve arka ortalar kumaş katına denk getirilir. Önde 30-35 cm. derinliğinde yaka yırtmacı açılır. Omuz da kumaş katındandır. Boyun kısmı yuvarlak oyulur. Kol genişliği kumaşın enidir. Kol omuza yerleştirilirGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri rahat hareketini sağlamak için kol altıylaGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri ön ve arka parçaları birleştiren yan parçaya "kuş" yerleştirilir. Göyneğin beden boyu 120-125 cm. arasında yapılır. Ön yırtmaç yaka kenarları ve etek uçları "yanış"lıdır. Yaka ve kol ağızları iğne oyası olur. Etek ucunda ise "tentene" denilen tığ ile yapılmış dantel vardır.
Yakaya iki parmak yüksekliğinde dik yakaGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri nakışların arasına da renkli püsküller takılır. Düz dokuma bezler kullanılmadığı taktirde "çitili"Geleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri "dizmeli gömlek" yapılır. ÇitGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri üzeri çiçekli ve desenli pamuklu bezdir. Orta tabaka halk tarafından entarilik ve mintanlık olarak çok kullanılmıştır.
Üçetek: Göyneğin üzerine "üçetek" giyilir. Kırmızı pamuklu dokumadan yapılan üçetek "U" yakalıdır. Önü göğüse kadar açık olur. Belde düğmeyle iliklenir. Kol düz kesimli ve ağız kısmı yırtmaçlıdır. Yanlar kalça altına kadar açıktır. Ön etekler arka etekten bir karış kısa tutulur. Kol ağzıGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri arka etek uçları renkli ipliklerle işlenir. Ayrıca yaka kenarınaGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri ÖnlereGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri etek etrafına ve kol ağzına siyah iplik ile oya tarzında süslemeler yapılır. İçi krem rengi bir bezle astarlanır. Peşli ya da üç peşli denilen üçeteğe yörede "işlemeli enteri" denir. Kırmızının yanısıra bordoGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri siyahGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri mavi renklerde kumaşlardan da yapılır. Üçeteğin boyu yaklaşık 120 cm. dir. Arka ortası ve omuz kumaş katından kesilir.
Resimlerde görülen üçetekGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri Bursa Orhaneli İlçesi Harmancık Köyünde giyilir. "Gobakbaşı" denilen kumaştan yapılan üçetek metinde anlatılan üçetekle biçim olarak aynı özellikleri göstermekle birlikte farklılıklar da taşımaktadır.
İçli-Kapatma: Üçeteğin üstüne "içli-kapatma" giyilir. KırmızıGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri siyahGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri bordoGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri yeşil renklerde keten dokumadan yapılır. Sıfır yakalı ve önden açık olup. Önde başka kumaş parçasıyla aplike vardır. Ön ve arka beden ek yerlerine beyaz sutaşı geçirilmiştir. İşe gidilirken giyilir. Daha sonra anlatacağımız güdükle veya güdüksüz giyilir.
Sıktırma: Üçeteğin ve kapatmanın üstüne işe gidilmediği zaman "sıktırma" giyilir. Bu bir nevi sütyen vazifesi görür. Arkası dirildenGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri önleri kırmızı bezdendir. Boyu oldukça kısadırGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri göğüs altı hizasında biter. Ön beden arka bedene kol altına denk gelen yan parçayla birleştirilir. Önlere üçer parmak eninde siyah pamuklu kumaş geçirilmiştir. Elde kapitone dikişle kırmızı kumaşa monte edilir. Üzeri tamamen işlidir. İşlerin arasına zigzag sutaşıyla süslemeler yapılır. Önde dört düğme ve binilerle iliklenir. Oldukça dar kesimlidir. Yaka etrafınaGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri önlere ve ön etek ucuna bir sıra beyaz boncukla süsleme yapılır.
Sarka: Sıktırmanın üzerine "sarka" giyilir. SarkayaGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri fermeneGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri ilbade gibi adlar verilir. Yine bordoGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri kırmızıGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri yeşilGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri siyah renklerde pamuklu kumaştan yapılırGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri içi çiçekli divitinle astarlanırGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri üstten kapitone dikiş yapılır. Cepken şeklinde olupGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri iliklenmeden kullanılır. Sıfır yakalı ve düz kolludur. Boyu bel hizasındadır. Önler dört parmak eninde telle işlidir. Ayrıca önlere ve ön etek uçlarına bir sıra pullu veya boncuklu oya geçirilir.
Kadifeden ya da çuhadan yapılan sarkaları gelinler giyerler. Bu sarkalar ağır işlemeli olur.
Güdük: İşe gidilirken daha basit olan "güdük" giyilir. Güdüklerin içi pamukla astarlanır. "olgarlama" dikişle tüm beden parçaları kapitone olupGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri dikişlerin üzerine de pul ve boncukla işlemeler yapılır. Kollar bedene kare kuşla tutturulur.
Önlük: GüdükGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri sarka ya da kapatma nın önüne "önlük" tutulur. ÖnlükGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri dikdörtgen şeklinde olup siyah renkli yün dokumadır. Kumaşın kendi enine sadık kalınarak iki enden yapılır. Enler birbirine renkli ipliklerle eklenir. Her enGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri çift sıra çizgili olup arasında bağlama batik tekniğiyle elde edilmiş yuvarlak desenler vardır. Bu desenlerin ortasında renkli püsküller bulunur. Bel kısmındaki bağcıklarla bele bağlanır. Etek boyu diz kapağından yaklaşık 10 cm. aşağıdadır.
Arkalık Kuşak: BeleGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri önlüğün üzerine "arkalık" sarılır. Arkalık 1 metrekare büyüklüğünde siyah yün dokumadır. Üzeri beyaz çizgili ve serpme benekli dokumadan desenlidir. İki kenarı uzun saçaklıdır. Bele üçgen katlanarak sarılır. Arkalığın üstüne "dizge" veya "çizge" denilen bir kuşak daha sarılır. Yün dokuma olan bu kuşağa "Kolan" adı da verilir. KolanGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri 3-4 m. uzunluğunda iki parmak genişliğindedir. Çarpana dokuma olupGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri çok çeşitli desenlerdedir. İki ucu yünden yapılma uzun püsküller ve boncuklarla süslüdür.
Kuşağın üzerine gelinler gümüş veya altın gümüş karışımı kemerler takarlar.
Çorap - Ayakkabı: Ayağa yündenGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri beş örülmüş desenli çoraplarGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri üzerine ise çetik veya yemeni giyilir.
Baş Giyimi: Baş süslemeleri apayrı bir hüner gerektirir. Başa önce "saçlık" takılır. Bir bez üzerine tutturulmuş altı adet uzun örgülü saçtan ibarettir. Örgülerin ucundan bir karış yukarısı çividi mavi renkte yünle örülmüş olupGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri uçları püsküllüdürGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri SaçlıkGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri saça tutturulduktan sonra başa boncuklu fes giyilir. Fesin yüksekliği en az 10 cm'dir. Üzerine yünden örülme takke geçirilir. Tepesi ve önü boncukla işlidir. Arkasında pullu boncuklu örülmüş "kaşbastı" süslemeleri vardır. Etrafına "almalı" denilen yazma sarılarak kullanılır.
Baş donanımında bazı farklılıklar görülür. Genç kızlar günlük olarak başlarına akbezGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri gelinler çeşitli renklerde kreplerGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri oyalı-pullu yazmalar; yaşlılar üstlük örterler. Yaşlılar başörtülerinin altına beyaz takke giyerler. Takkenin üzerine karabezGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri onun üzerine "üstlük" örterler. Gelinler başa takke takarlarGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri takkenin üzerinde dizili gümüş paralar olur. Üstüne kırmızıGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri sarıGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri yeşil gibi renklerden krepler örtünürler. Takkenin iki yanınaGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri iki önüneGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri iki arkasına toplam altı tane krep sarkıtırlar. Tepeden dört sıra sim tel tutturulur. Tellerin boyu topuklara kadar uzun olur. Buna "duvak gülü" denir.
Gelinler düğünden sonra bir ayGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri üç krep örtünürler. Başlarında duvak gülüGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri arkalarında telGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri kırmızıGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri sarıGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri yeşil yazmayı sırayla örtünürler. Ardından iki telli krep arasına sarı yazınaGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri üzerine bir alGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri bir yeşil (emir) yazmayıGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri sarık şeklinde kullanırlar. Daha sonra da yazma ve akbez örtünürler.
Genç Kız Baş Giyimi: Genç kız baslıkları yüksekçedir. Bu doğal yün renginde veya kırmızı yünden örülen bir çeşit festir. İç kısmından mukavva ile serileştirilir. Tepesi oldukça sık boncuklarla işlenir. Başlığın çevresine "almalı" veya "alyanak" denilen siyah üzerine kırmızı elma motifli yazma bağlanır. Başlığın ön kısmına çeşitli motiflerde renkli boncuklarla bezenmiş "mendiller takılır. Birbirine bağlı üç parça halindedir. Mendilli başlıkGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri düğün veya bayram törenlerinde takılır. Başlığın iki yanında renk renk yünlerden yapılmış toplar bulunur. Bunlara beyaz boncuklar ve karanfiller dizilir. Kuru karanfil bir nevi parfümdürGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri kadınların güzel kokmalarını sağlar.
Terlik: Başlığın içinde terlik denilen beyaz bir başlık daha vardır. Takkenin çevresinde boncukla örülmüşGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri iki parmak kalınlığında "kaşbastı" süslemesi bulunur. Terlik üzerine giyilen esas başlık gündelik olarak kullanılmakladır.
Yanakdöven: Yeni gelinde başörtüsünün kenarlarında yanakdövenler dikili olur. Yanaklar üzerinde küme küme boncuklar ve pullar hareket ettikçe kadınların yanaklarını döver. Genç gelinde de zülüf kesilir.
Genç kızlarda bu kadar süslü başlık olmazGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri takı takmazGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri zülüf kesmezler.
Gıdıklık: Aksesuar olarak boyuna "gıdıklık" takılır. Gıdıklık; kırmızıGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri beyazGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri siyahGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri maviGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri sarı renklerde boncuklardan örülmüş bir nevi gerdanlıktır. Bundan başka aralarına boncuk dizilmişGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri turalı para da bulunur.
Uludağ dağ dibi köylerinde sarkıtmalı gelin fesiGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri pullu-pulyatlı ağır gelin bazisi kullanılır.
Kıvrak: Dışarı yabana gidilirkenGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri bu gibi kıyafetlerin üzerine "kıvrak" giyilir. Yaka kısmı "V" şeklinde olup ipek ya da kadifeden yapılır. Omuz kısımları basmayla astarlanır. Entari ya da paça üzerine giyilir. Göğüs hizasından itibaren yapılan büzgüGeleneksel Bursa Kadın Kıyafetleri genişliği sağlar. Boyu oldukça uzundur.
BURSA HAKKINDA HERŞEY


 

gururum5.tr.gg
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol