KALATYA ÇİÇEĞİNİN BAKIMI
Türkçe Adı: Kalatya
KALATYA ÇİÇEĞİ
Ana vatanı Güney ve Orta Amerika, Batı Hindistan ve Brezilya’dır. Değişik form ve
yapıdaki yaprakları, uzun ince yaprak sapları çok dekoratiftir. Calathelar gösterişli
yaprakları için yetiştirilir. Yaprakları sanki iplikle örgülü gibi hassas yapılıdır.
Calathaelar aynı familyadan olan Maranthalara çok benzer. Bu yüzden de karıştırılabilirler. Fakat form olarak rahatlıkla ayırt edilebilirler. Maranthalar yere paralel ve sarkık formda, Calathaelar ise yere dik büyürler.
Marantha ve Calathea
Calathealar evlerde, iş yerlerinde, bürolarda ve büyük çalılar ile ağaçların altındaki
toprakta örtü materyali olarak kullanılırlar.
Calathealar doğrudan gelen güneş ışığından hoşlanmazlar. Bunun için de öğle güneşine maruz kalmayan yarı gölge ve gölge yerlerde tercihen kuzeye bakan pencerelerde
yetiştirilmelidir.
Çeşitleri
Calathea makoyana: Yaprakları uzun, geniş, küt veya hafif sivri uçludur.
Yaprakların uç kısmı zeytin yeşili veya krem renktedir. Kahverengi yeşil orta damarın her iki yanı, oval veya armut şeklinde lekelidir.
Calathea ornata: Koyu yeşil yaprakları, pembe veya krem renginde çizgilidir. Yaprakların alt kısımları koyu erguvan kırmızısıdır. 45 cm boy yapabilir.
Calathea backemiana: 20- 25 cm boyundadır. Yaprakları gümüşi renkli ve koyu yeşil beneklidir. Yumrulu köke sahiptir.
Calathea lindeniana: Yaprakları koyu yeşil renkli, zümrüt yeşili parçalıdır. Yaprakların alt kısımları kestane renklidir. 30 cm boy yapar.
Calathea picturata: Koyu yeşil yapraklı, yaprakların üzeri gümüşi parçalıdır.
Yaprakların alt kısmı kestane renklidir. Daha uzun boy yapar. Boy uzunluğu 30- 40 cm’ dir.
Calathea zebrina: 45 cm boyunda, yeşil renkli yapraklı, koyu erguvan renkli çizgilidir. Yaprakların alt kısımları erguvan renklidir. Küçük, beyaz, gösterişsiz çiçeklere sahiptir ve yaprakları için yetiştirilir.
Calathea triostar: Koyu yeşil yapraklı, yaprakların üzeri beyaz parçalıdır.
Yaprakların alt kısmı erguvan kırmızı renklidir. Yaprak sapları uzundur.
Üretimi
Üretim şekilleri vegatatif ve generatif olmak üzere iki çeşittir.
Generatif üretim: Tohumla yapılan üretimdir. Calathea tohumlarının seralarda
yer yataklarına veya toprak kaplara atılarak yapılan üretim olumlu sonuç vermiştir. Ancak çok fazla uygulanan bir yöntem değildir. Bunun sebebi de çiçeklerinin küçük ve gösterişsiz olmasıdır.
Vegatatif üretim: Ayırma ve daldırma yöntemi olarak iki şekilde uygulanır:
Ayırma ile üretim: En çok uygulanan yöntemdir. Ayırma işlemi haziran ayı içerisinde yapılır.
Anaç bitki ve parçalara ayrılması
Anaç bitki alınır. Saksılar ters çevrilerek kesici bir aletle kök parçalara ayrılır. Alınan her parçanın köklü olmasına dikkat edilir.
Anaç bitkinin köklü olarak ayrılması
Anaç bitkinin büyüklüğüne göre birden fazla köklü bitki elde edilir.
Köklü olarak ayrılan bitkiler
Ayırma işleminden sonra anaç bitkinin tekrar dikilmesi unutulmamalıdır. Ayrılan her köklü bitki parçası, kök gelişiminin hızlı olması için küçük saksılara dikilir.
Saksılara dikilmesi
Bitkilere can suyu verilerek 20- 25 0C ve yüksek nispi rutubetli yerlere konulur.
Bitkilerin sulanması
Daldırma ile üretim; Bazı Calathea çeşitleri genç sürgünler meydana getirir. Bu genç sürgünlerin daldırılmaları ile üretilir. Köklenen sürgünler ayrılıp ortama dikilirler. Burada dikkat edilecek konu 20- 25 0C ısıda ve yüksek nem içeren ortamda bulundurulmasıdır. Ancak çok fazla uygulanan bir yöntem değildir.
EKOLOJİK İSTEKLERİ
Sıcaklık
En uygun sıcaklık değerleri gündüz 24- 27 0C, gece ise 16- 21 0C’dir. Kış aylarında bitkinin, sıcaklığın 10 0C’nin altına düşmediği yerlerde muhafaza edilmesi gerekir.
Calathea serası
Orantılı Nem
Yüksek orantılı nemli yerlerden hoşlanırlar. Oransal nem % 80- 85 civarında olmalıdır. Kuru hava koşullarında yaprak uç ve kenarlarında kahverengi lekelerin oluştuğu ve yaprakların kıvrıldığı görülür.
Calathea serası
Işık
Yapraklarının renkli olmasından dolayı doğrudan güneş ışığından korunmalıdır. Yazın yarı gölge veya gölge yerlerde bulundurulmalı kışın ise aydınlık yerlere alınmalıdır.
Calatheaların ev ortamında kullanılışları
BAKIM ÖNLEMLERİ
Saksı Değiştirme
Saksı değiştirme işlemi, ev şartlarında şubat ve mart ayları içerisinde yapılır.Ticari alanda, sera koşullarında gerekli görüldüğü her durumda saksı değiştirmesi yapılabilir.
Saksı değiştirmede kullanılan saksı toprağı; hafif geçirgen, kumlu ve çürümüş yaprak
içeren bahçe toprağıdır. İyi yanmış ve elenmiş gübre ile funda toprağı karışımları da
kullanılabilir. Topraksız karışımın yanında 7 kısım torf, 7 kısım yaprak çürüntüsü, 3 kısım
kum ve çiftlik gübresi karışımı da uygundur.
Saksısı değişecek bitki ve bitkinin saksıdan çıkarılışı
Diğer bitkilerde olduğu gibi sol elin avuç içi saksı toprağını tutar ve saksı ters çevrilerek kenarı sert bir yere hafifçe vurulur. Bu sayede bitkinin kök yumağının saksı kenarından kolayca çıkması sağlanır. Bundan sonraki işlem, yeni saksının dikim için hazırlanmasıdır. Yeni saksı eski saksıdan 1- 2 numara büyük olmalıdır. Saksının dip kısmında mutlaka drenaj delikleri bulunmalıdır.
Bitkinin saksıdan çıkarılışı ve köklerinin görünümü
Yeni saksıya dikim sırasında bitki sol el ile saksı ortasına gelecek şekilde ve istenilen
yükseklikte tutulur. Sağ elle kök yumağı ile saksı arasında kalan boşluğa yeni hazırlanan
harç doldurulur. Boşluk kalmaması için harç çepeçevre parmakla bastırılır. Daha sonra saksı tabanı üzerinde birkaç kez yere vurularak harcın iyice oturması sağlanır. Saksı tümüyle toprakla doldurulmamalı, sulama payı olarak saksı kenarı üst düzeyi ile toprak yüzeyi arasında 1,5 cm dolayında bir boşluk bırakılmalıdır.
Saksı harcı ve bitkinin saksıya dikilişi
Saksı değiştirme işlemi bittikten sonra Calathea, önce toprak tümüyle nemli duruma
gelinceye kadar sulanır. Daha sonra düzenli olarak sulanmalı ve sık sık su püskürtülmelidir.
Gübreleme
Haziran-eylül ayları arasında iki haftada bir yapraklı bitkiler için kullanılan 2 gr/ lt
kompoze gübre uygulanmalıdır. Kışın bu süre daha az olmalıdır.
Sulama
Kurak hava şartlarında yapraklarında kıvrılmalar ve uçlarında kahverengi lekeler görülür. Bitkiler, ilkbahar ve yaz aylarında bolca sulanmalıdır. Kuru havalarda ise yapraklarına su püskürtülmelidir. Kış aylarında ise saksı toprağı hafif nemli tutulmalı, tümüyle kurutulmamalıdır. Çok ıslak topraklardan hoşlanmazlar. Fazla sulamalarda köklerde
çürümeler görülür.
Budama
Fazla önem taşımaz. Kuruyan ve çürüyen yaprakların temizliği sonbahar ayları içerisinde yapılmalıdır.
Bitki üzerindeki kurumuş yaprakların temizlenmesi
Hastalık ve Zararlıları
En önemli hastalığı mantari kökenli yaprak leke hastalığı, zararlıları ise sümüklü böcek ve kırmızı örümcektir.
Yaprak leke hastalığı: Yapraklar üzerinde grimsi yuvarlak, daha sonraları kahverengimsi siyah olan lekeler görülür. Çiçeğin taç yaprakları ve sapları lekeli bir hal alır. Hastalığın şiddetli olarak görülmesi halinde yapraklar kuruyup dökülebilir.
Mücadele yöntemleri ise şunlardır:
Bitkiler arasında yeterli mesafe bırakılmalıdır.
Püskürtme şeklinde sulama yapılmalıdır.
Eğer tohum ile üretim yapılacaksa tohumlar ilaçlanmalıdır.
Organik fungisitlerle ilaçlama yapılmalıdır.
Kırmızı örümcek: Bitkinin yaprak özsuyunu emerler. Emilen yapraklar sararır ve % 20- 40 oranında klorofil miktarında azalma olur. Özümleme geriler. Bunun sonucunda yapraklar kıvrılır ve dökülür.
Mücadelesinde; kültürel olarak azotlu gübre kullanımı azaltılmalı, akar öldürücü
ilaçlar kullanılmalıdır.
Sümüklü böcek: Bitkilerinin yaprak ve sürgünlerini kemirmek suretiyle zararlı
olurlar. Kemirdikleri yaprakların yalnızca damarları kalabilir. Bu da bitkinin genel görünüşünün bozulmasına neden olur.
Mücadelesinde, kültür alanlarının içinde ve çevrelerindeki yabancı ot temizliğine
önem verilmelidir. Mollusitlerle de kimyasal mücadele edilmelidir.
BÜTÜN ÇİÇEKLER
